Trudniejsze słowa związane z Rzeźbotwórczą Działalnością Rzek
Procesy fluwioglacjalne - procesy związane z rzeźbotwórczą działalnością wód pochodzących z topniejących lodowców. Wody te mają bardzo dużą zdolność erozyjną. W zależności od ilości wody, odporności skał podłoża i długości tych procesów, wody polodowcowe żłobią w podłożu zagłębienia w postaci mis i rynien polodowcowych, a także przyczyniają się do powstania pradolin. Do akumulacyjnej działalności wód polodowcowych zaliczane są stożki i równiny sandrowe. Woda płynąca korytami rzek wewnątrzlodowcowych także akumuluje materiał. Powstają wtedy m.in. ozy oraz kemy.
Lodowiec – wolno płynąca masa lodu powstałego z przekształcenia pokładów wiecznego śniegu. Lodowce są największym rezerwuarem wody słodkiej na Ziemi i drugim po oceanach wody na świecie.
Pradolina – element rzeźby terenu stanowiący szerokie obniżenie o płaskim dnie. Powstała w czasie cofania się lądolodu na jego przedpolu w wyniku działalności wód z topniejącego lodowca i wód rzecznych płynących z południa, które połączywszy się utworzyły ogromne rzeki, płynące w kierunku zachodnim, zgodnie z ogólnym nachyleniem kontynentu europejskiego.
Oz — wał lub silnie wydłużony pagórek o wysokości najczęściej kilkunastu metrów i długości nawet kilkudziesięciu kilometrów, wyniesiony wskutek osadzania piasku i żwiru przez wody płynące pod lądolodem , w jego szczelinach lub na powierzchni. Ozy zbudowane są z piasków i żwirów, ułożonych poziomymi lub skośnymi warstwami. Niekiedy pokryte są cienką warstwą gliny. Zwykle wał ozu jest na przemian węższy i szerszy, przy czym rozszerzenia są wyższe, zwężenia zaś niższe. Górna powierzchnia wału niekiedy jest płaska i biegnie poziomo. Zbocza ozów są zwykle strome.
Kem – forma ukształtowania powierzchni ziemi: garb, pagórek lub stoliwo o wysokości od kilku do kilkunastu metrów i średnicy kilkuset metrów, o kształcie stożka lub z płaskim wierzchołkiem i stromymi zboczami. Tworzą go warstwowo ułożone piaski, mułki i żwiry, które były osadzane w szczelinach i zagłębieniach w obrębie lądolodu, martwego lodu, bądź między sąsiednimi lobami lodowca przez wody roztopowe.
Stożek napływowy - aluwialny stożek, forma powierzchni terenu, powstająca na skutek akumulacji osadów niesionych przez rzekę lub potok w miejscu wyraźnego zmniejszenia spadku koryta i prędkości płynięcia wody, np. u wylotu doliny bocznej do głównej czy u wylotu doliny górskiej na przedpole. Stożki napływowe mają zwykle kształt wachlarzowaty, a ciek w ich obrębie często rozgałęzia się na kilka ramion. Stożek napływowy powstający w miejscu ujścia rzeki do morza lub jeziora nosi nazwę delty.
Równina sandrowa – zespoły sąsiadujących ze sobą stożków sandrowych, zwłaszcza na obszarze dalszego przedpola lodowca lub lądolodu.
|
