Bardzo ważną rolę w modelowaniu rzeźby terenu odgrywają rzeki. Rzeźbotwórcza rola rzek przejawia się poprzez:

• żłobienie podłoża skalnego - proces ten nazywa się erozją; jego skutkiem jest powstawanie dolin,
• przenoszenie materiału skalnego, czyli transport,
•  osadzanie materiału skalnego, czyli jego akumulację.

Przebieg rzeźbotwórczej działalności rzek zależy od:

•  spadku terenu,
• budowy geologicznej (rodzaju skał w podłożu),
• ilości i prędkości płynącej w rzece wody.

W związku z tym przebieg i skutki erozji oraz akumulacji są inne w rzekach górskich niż w rzekach nizinnych. Inaczej też przebiegają te procesy w poszczególnych odcinkach rzeki: górnym, środkowym i dolnym.